قسمت شانزدهم
مهمّترین نکات در رسمالخط و نوشتن :
الف ) یک شکل نوشتن :
یک واژه در تمام متن به یک شکل نوشته شود. این ایراد ظاهراً خیلی پیشِ پا افتاده است. امّا در بسیاری از کتابهایی که در کرمانشاه چاپ میشود وجود دارد.
ب ) زیبایی ظاهری :
توجه به زیبایی در رسمالخط با حفظ اصول دیگر
شکل واژههای « ذانستن » ( دانستن ) ، « سُزانن » ( سوزاندن ) ، « چُزانم » ( چه میدانم ) ، قُش ( جغد ) گرچه درست است ، امّا به صورت « زانستن » ، « سوزانن» ، « چوزانم » و « قوش » زیباتر به نظر میرسد.
گرچه رعایت نیمفاصله در واژههای مرکب ضروری است ، امّا گاهی به زیبایی ترکیب آسیب میرساند :
در واژههای مرکب که جزء اوّل آنها در آخرش حروف مجزا مثل « د ، ذ ، ر ، ز ، ژ ، ا ، و » قرار گرفته است که به حرف بعدی نمیچسبند نباید تکواژ دوم را با نیمفاصله پس از تکواژ اوّل قرار داد زیرا باعث تغییر شکل و زشت شدن و غلط خواندن واژهی مرکب میشود. مثلاً « خیروریناتی » ( خیرندیده ) را باید با فاصله نوشت « خیر و رّی ناتی » ( خیر ندیده ) یا « سرولیشیویای » ( سر و لی شیویای ) ، امّا میتوان « ژانلهدلچی » ( درد بهشکمرفته ) را با نیمفاصله نوشت.
ج ) رعایت اصول دستورزبان فارسی با حفظ استقلال :
در نوشتن واژهها و قوانین حاکم بین اجزاء جمله تا جایی که گویش کردی با فارسی قابل انطباق و مقایسه است و دقّت در تفاوتِ زبان فارسی با گویشهای کردی کرمانشاهی.
د ) نوشتن واژههای فارسی و عربی به شکل اصلی آنها :
واژههای فارسی و عربی در نوشتن کردی با رسمالخط فارسی به همان صورت و با همان حروفی نوشته شوند که در فارسی هست. حروفی که نشاندهندهی صداهای عربی هستند ( ث ، ح ، ذ ، ص ، ض ، ط ، ظ ، ع ، غ ) در این رسمالخط حذف نمیشوند. واژههای مشدّد با علامتِ تشدید و واژههای دارای همزه به همان صورت عربی نوشته میشوند. تغییر شکل واژههای دارای این حروف و نشانهها با توجه به این که در فارسی و حتی کردی سورانی از الفبای عربی استفاده شده و خودِ آنها هم ریشهی عربی دارند ، لزومی ندارد. چون ایرانیان که خواندن فارسی را آموزش میبینند ، با شکل این واژهها آشنا هستند خیلی راحتتر میتوانند متن را بخوانند و با توجه به شکل ظاهر کلمه ، حتی اگر در کردی کرمانشاهی تغییر مختصری هم کرده باشد ، پی به ریشهی آن میبرند. مثل ؛ انصاف ، اَلله ، بَطال ( از ریشهی بِطالت که فارسیِ آن با تشدید نوشته میشود ) ، بغداد ( که در اصل یک واژهی فارسی است ) ، طما ( طمع ) ، عصر ( اشک ) با توجه به واژهی همخانواده عصاره ، صایَو ( صاحب ) ، حیز ( خیز ) ؛ مثال : حیز گِر ، معادل برخیز. حُشک ( خُشک ) به تغییر حرف « ح » به « خ » توجه شود. ، ضری ( ضریع ) ، اَتَر ( اثر ) ، طانه ( طعنه ) ، صو ( صبح ) ، قصه ( سخن ) ، ظلم ( ظلم ) ، ضایف ( ضعیف ) ، ذَین ( ذهن ) ، ...
البتّه همیشه مشابهتها نباید مبنای توجه باشد. تفاوتها هم در معنی و شکل باید دیده شود. مثلاً بعضی افراد واژهی « خاس » ( خوب ) را که واژهای کردی است ، با « خاص » فارسی اشتباه میکنند.
ج ) واژهها از هم جدا و کامل نوشته شوند :
در ابتدا این نکته که واژهها هنگامِ نوشتن نباید به هم چسبانده شوند امری بدیهی و آسان به نظر میرسد ، امّا وقتی به کتابهای قدیمی فارسی نگاه میکنیم میبینیم که این موضوع قبلاً در خیلی از کتابها رعایت نشده ، ولی هماکنون بسیار رعایت میشود. امّا در کرمانشاه که کردینویسی با رسمالخط فارسی و ساده هنوز در ابتدای کار خود است ، این موضوع میشود گفت اصلاً رعایت نمیشود. کتابهای کردی قدیمی که به هورامی نوشته شدهاند نباید ملاک قرار گیرند ، چون رسمالخط آنها بسیار ابتدایی است و مبنی بر اصول تعریف شدهای نیست و بحث زبان هورامی هم موضوع دیگری است.
این از اصول اوّلیهی نوشتن است که اسم و ضمیر ، فعل و ضمیر ، حروف ربط ، اضافه ، معرفه و ... باید طبق اصولی کنار هم قرار گیرند. ضمیر متّصل باید فقط در صورتی به اسم یا فعل چسبانده شود که زیبایی آن از بین نرود و باعث حذف صدای آخر نشود. اگر صدای آخر « ـَ » بود ( که البته باید به صورت « ﻪ ، ﻩ » نوشته شود ) ضمیر به هیچوجه نباید به واژه چسبانده شود. چسباندن واژهها باعث شکسته شدن و از بین رفتن اجزاءِ آخر آنها میشود بدون این که متوجه شویم.
:: بازدید از این مطلب : 288
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0